Alkoholizm w rodzinie

opublikowano: 22.01.2016

Alkoholizm często nazywany jest „choroba rodziny”. Rodzina nie jest w stanie zignorować czy tez uciec od problemu jakim jest pijacy. W rodzinie pojawia się niepewność, zakłopotanie, gniew, lęk. Ponieważ zachowania członków rodziny pozostają w ścisłym zwitku ze sobą, reakcje rodziny stają się wkrótce podobnie upośledzone jak zachowania alkoholika. Żadna konkretna osoba nie jest przyczyną alkoholizmu drugiej. Rodzina jednak może, mimo najlepszych nawet chęci, zachowywać się w sposób umożliwiający picie któremuś ze swych członków. Może ona chronić alkoholika, usprawiedliwiać go, dostarczać mu alibi, zatajać jego błędy. Zachowania alkoholika prowadzą do wzrostu poziomu lęku w rodzinie. To z kolei może prowokować do większego picia pozwalającego zredukować swój własny lęk., co w konsekwencji jeszcze bardziej zwiększa poziom lęku w rodzinie. Sytuacja błędnego koła może trwać w nieskończoność, prowadząc do nieuniknionej katastrofy. Rodzina nie jest w stanie radzić sobie z alkoholizmem lepiej niż sam alkoholik. Od alkoholika wymaga się aby przestał pić. Według naszych doświadczeń, pijący alkoholicy nie mogą być zdrowi, nie mogą pozostawać w zgodzie ze samym sobą, nie są w stanie prowadzić życia, które miałoby dla nich jakiś sens. Tak więc najbliżsi nie powinni zadawać sobie pytania Jak mam ją/jego skłonić do tego, by przestał/ła pić?.Jedyne pytanie, które może przynieść rzeczywiste efekty brzmi:

Jak mogę stworzyć taką atmosferę, w które będzie jej/jemu łatwiej wybrać trzeźwość?

Współczesna psychologia podkreśla przede wszystkim rolę rodziny oraz relacji wewnątrzrodzinnych w powstawaniu różnego rodzaju zaburzeń zachowania. Mamy już dużą wiedzę na temat znaczenia rodziny wśród różnych czynników ryzyka przyczyniających się do brania narkotyków czy picia alkoholu.

Większość współczesnych teorii opisujących dynamikę rodziny opiera się na założeniu socjologicznej teorii systemów. Rodzinę można jednak postrzegać nie tylko jako system związków wzajemnych ułatwiających powstawanie uzależnienia, ale także przeciwdziałających temu problemowi. W rozumieniu systemowym rodzina i panujące w niej relacje pełnią bardzo ważną rolę. Systemowe rozumienie rodziny oznacza konieczność objęcia tymi oddziaływaniami wszystkich członków rodziny, a nie tylko młodzieży lub rodziców. W koncepcji systemowej zaburzenia zachowania poszczególnych członków rodziny stają się elementem łańcucha wzajemnie warunkujących się działań wszystkich członków rodziny i są rozpatrywane jako konsekwencja wadliwego funkcjonowania całego systemu. Przestają tu mieć zastosowanie modele przyczynowo-skutkowe, a zależności przybierają charakter cyrkularny ( koncepcja D.H. Olsona). Jak wynika z prowadzonych badań przez J. Rogalę-Obłękowską opartych na systemowym rozumieniu rodziny zaburzenia w jej funkcjonowaniu, które wystąpiły w okresie dorastania młodzieży (a więc zanim zaczęła sięgać po narkotyki) wysoko korelują z późniejszym braniem przez młodzież narkotyków. Rodziny te bardzo często charakteryzuje nieprawidłowy poziom spójności i zdolności przystosowawczych. Oznacza to ,że w rodzinach tych nie są zaspokajane potrzeby miłości, przynależności. Brak jest konkretnie określonych reguł i zasad postępowania. Występują trudności w realizowaniu celów rodzinnych, a także silne tendencje do separowania się od rodziny(fizycznie i emocjonalnie). Emocjonalność rodziny jest również zaburzona, brak jest pozytywnych uczuć i więzi emocjonalnych między członkami.

System rodzinny próbuje nadrobić te braki poprzez usztywnienie i silne przywództwo jednego z rodziców oraz silną kontrolę ograniczającą indywidualizację i autonomię dzieci. Rodziny zgłaszające się po pomoc charakteryzuje nieprawidłowy układ wzajemnych więzi interpersonalnych między poszczególnymi członkami.

Wynika to z konieczności , gdyż ojcowie najczęściej wycofują się z życia rodzinnego. Świadczy o tym również ilość kobiet, matek zgłaszających się po pomoc do Poradni Uzaleznień. Nieprawidłowy jest także system kontroli i wymagań ze strony ojców, którzy stosują kontrole zewnętrzną opartą na zakazach i egzekwowaniu posłuszeństwa.

Jak wynika z obserwacji w rodzinach tych często występuje zjawisko nadużywania alkoholu przez ojców i przemoc domowa, przybierająca różne formy. W wyniku modelowania rodzinnego może to przeradzać się w „tradycję”, skutkującą braniem narkotyków, piciem alkoholu lub zachowaniami agresywnymi.

Współczesne nauki społeczne, także medyczne przypisują rodzinie bardzo ważną rolę profilaktyczną. Istotą pracy z rodziną z problemem uzależnienia jest wypracowanie świadomej motywacji członków rodziny do uczestnictwa w programie i chęci zmiany. Członkowie rodziny często mają negatywny obraz siebie w sytuacji w związku z narkotykami, nie wierzą ze mogą czegokolwiek dokonać. Raczej oskarżają i obwiniają siebie niż czują się dumni ze swojej odpowiedzialności i wytrwałości. To negatywne widzenie siebie powinno się zmienić. Muszą zdać sobie sprawę z tego, że oni również zasługują na pomoc.

Skutki alkoholizmu nie dotykają tylko alkoholika ale całej jego rodziny. W coraz większym stopniu problemy rodziny stają się centralnym zagadnieniem terapii alkoholizmu. W pracy z rodziną stosujemy różne podejścia terapeutyczne.

Sprawdź powiązane artykuły i dowiedz się więcej:

Zadzwoń do nas!
☎ 536 100 111